![]()
Kościoły: k2519. Klasztor cysterek w Owińskach
[Ufundowany w poł. XIII w. przez Przemysła I, zlikwidowany w 1835 przez władze pruskie.]
Dokładny termin fundacji klasztoru nie jest znany; zdaniem historyków nastąpiło to pomiędzy 1242 a1252 rokiem, a cysterki przybyły do Owińsk już po wybudowaniu klasztoru i kościoła. Zachował się dokument lokacyjny, zgodnie z którym miało to mieć miejsce w dzień św. Urszuli i towarzyszek (21 października 1249), jednak jego autentyczność jest wątpliwa. Do nowego klasztoru siostry wprowadziła ksieni trzebnicka - Gertruda, córka św. Jadwigi. Pierwszą przełożoną klasztoru została Jadwiga.
Dokument lokacyjny wymienia jako należące do dóbr klasztornych wsie Bolechowo, Wierzonka, Miękowo i Radojewo, późniejsze nadania rozszerzyły stan posiadania sióstr o klucze ziemskie koło Dobiegniewa i Wronek. W końcu XVIII w. do klasztoru należała blisko połowa powiatu poznańskiego oraz ziemie w innych częściach Wielkopolski. Dobra zakonne obejmowały wsie Barlinek, Biedrusko, Bolechowo, Bolechówko, Chludowo, Czerwona Góra, Miękowo, Mściszewo, Owińska, Radojewo, Skorzęcin, Trzaskowo i Wierzonka.
Liczba owińskich zakonnic zmieniała się lecz nigdy nie była zbyt duża. Około 1594 roku w klasztorze przebywało 15 zakonnic i 5 nowicjuszek, a w 1619 - 27 mniszek, 4 nowicjuszki i 4 kandydatki. W XVIII wieku było w klasztorze 30 zakonnic. Posługę kapłańską spełniało 3 zakonników cysterskich, którzy mieszkali w osobnym budynku probostwa. Przy klasztorze istniała szkoła gospodarcza dla dziewcząt z rodzin szlacheckich i mieszczańskich.
W czasie rozbiorów rząd pruski przekazał dobra klasztorne przywilejem donacyjnym z dnia 24 stycznia 1797 r. galanteryjnikowi berlińskiemu Zygmuntowi Ottonowi von Treskow, nobilitowanemu kilka lat wcześniej[1], jednak klasztor istniał jeszcze przez pewien czas. W 1823 roku 8 zakonnic przesiedlono do Ołoboku, a do 8 pozostałych dołączono 3 karmelitanki. Ostateczna kasata konwentu nastąpiła w 1835 roku gdy pozostałe przy życiu 5 cysterek wraz z 2 karmelitankami przewieziono do klasztoru ołobockiego, a opactwo w Owińskach zlikwidowano.
Ciekawostką historyczną jest fakt, że w 1806 roku kościół i klasztor oglądał Napoleon Bonaparte. W opuszczonych budynkach klasztornych, po przebudowie otwarto 25 stycznia 1838 roku zakład dla umysłowo chorych[2]. Po zakończeniu wojny w budynkach klasztornych znajdował się najpierw zkład poprawczy[3], a od 1952 roku istniejący do dnia dzisiejszego Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla dzieci Niewidomych. Kościół klasztorny pełni obecnie funkcję kościoła parafialnego.
| [Data utworzenia: 17 listopada 2008, modyfikacja 05 listopada 2023] |
| k2519. Klasztor cysterek w Owińskach |
Przypisy:
[1] Cytat za Marcinem i Piotrem Libickimi.
[2] W 1871 roku było w zakładzie 120 a 1878 - 204 chorych. W chwili likwidacji zakładu przez hitlerowców w 1939 było tutaj 1100 chorych. Likwidacja zakładu rozpoczęła się od wywiezienia dorosłych pacjentów - mężczyzn i kobiet do lasków w okolicach Obornik, gdzie zostali rozstrzelani i pochowani. Pozostałe w zakładzie chore dzieci w listopadzie 1939 roku wywieziono do Fortu VII w Poznaniu, gdzie zostały zagazowane. Pierwszy transport wyruszył 11 listopada.
[3] Zakład poprawczy został w 1952 roku przeniesiony do nowych budynków po szpitalu psychiatrycznym przy ul. Kolejowej, a w 1994 roku zlikwidowany.
Powiązania
Zobacz: Zdjęcia z Owińsk: [wszystko], [wybrane], kościół pocysterski: [wszystko], [z zewnątrz] i [wnętrze], kościół św. Mikołaja: [wszystko], [wybrane], [do 2008] oraz w roku 2020:[wszystko], [z zewnątrz], [wnętrze], [klipy] a także pałac von Treskowów, zabudowania poklasztorne, dawną ścieżkę rowerową, kładkę nad Wartą: [wszystko], [wybrane], [panoramy], kładka, na kładce oraz wyrobisko żwirowni.
Uzupełnienie: Kościół św. Jana Chrzciciela w Owińskach (pocysterski)
Link zewn.: Wikipedia.
Literatura: AZA str. 228, Lit. 3.7.
