![]()
Pałuki
Miejscowości/Rejony: m1511. Budziszewko
Wieś istniejąca zapewne już w XII w. położona ok. 7 km na pd.-wsch. od Rogoźna. Pierwsza pisemna wzmianka o Budziszewku pochodzi z 1365r. - jest to rok nadania wsi przez króla Kazimierza Wielkiego sędziemu poznańskiemu Przecławowi Margonińskiemu z rodu Grzymałów; wieś nazywała wówczas się Budziszewo. Najciekawszym zabytkiem jest drewniany kościół z połowy XVIII w. Znajduje się tu również pałac, w którym w 1831 r. Adam Mickiewicz gościł u właścicieli Budziszewka Józefa i Konstancji Łubieńskich; Mickiewicz został ojcem chrzestnym córki właścicieli - Marii (w kościele w Skokach zachowały się dokumenty chrztu).Wieś ma spore znaczenie dla turystyki lokalnej - w jej pobliżu znajdują się jedyne mostki na Małej Wełnie, istniejące na odcinku pomiędzy Rogoźnem a Skokami, a przy mostkach popularne stanowiska wędkarskie. Przez wieś prowadzą też rowerowe szlaki turystyczne. Ok. 3 km na wschód od wsi znajduje się duże jez. Budziszewskie z licznymi ośrodkami wypoczynkowymi i kąpieliskami, dzisiaj już nieco zapomnianymi.
Kościół św. Jakuba Apostoła w Budziszewku
Pierwszy kościół parafialny (również drewniany) był fundacji Margońskich-Budziszewskich. Zbudowany został w II poł. XIV w. W 1515 istniała już szkoła parafialna. W roku 1755 kościół został wzniesiony na nowo, nadal jako drewniany, w kształcie krzyża łacińskiego, przez miecznika poznańskiego Władysława Tomickiego. Był odnowiony w 1871 r. Kilka lat później, w roku 1878 kościół zabrał katolikom von Treskow - nowy właściciel dóbr budziszewskich, który zamierzał go zburzyć. Na mocy wyroku sądowego kościół przywrócono katolikom. W czasie II wojny światowej świątynia była zamknięta i uległa nieomal całkowitej ruinie. Po wojnie i w latach 1959-60 została gruntownie odremontowana. Wykonano żelazną wewnętrzną konstrukcję nośną, którą wypełniono drewniamymi belkami.
Pod kościołem znajduje się murowana krypta, wybudowana podczas remontu kościoła. Pochodząca z wcześniejszego okresu niewielka krypta grobowa Łubieńskich znajdowała się pod prezbiterium. Zachowane się w starej krypcie szczątki ostatnich właścicieli wsi - Łubieńskich - zostały pochowane obok kościoła.
Cmentarz przykościelny w Budziszewku
Przy kościele znajduje się grób Józefa i Franciszka Łubieńskich - ostatnich właścicieli Budziszewka. Ich szczątki przeniesiono z kaplicy grobowej w kościele podczas jego remontu w latach 1959-60. Napis na nagrobku brzmi:
"Cieniom ś. p. IOZEFA ŁUBIEŃSKIGO zmarłego w dniu 19 Czerwca 1846 w wieku lat 54 i ś. p. FRANCISZKA ŁUBIEŃSKIEGO, zgasłego rokiem wprzody 4 Marca, w 24 roku życia swego, spoczywających w tym kościele poświęca żona i Matka jako najlepszemu mężowi i synowi, znanym z cnót Obywatelskich i uczuć narodowych. Proszę do Boga o westchnienie".
Parafia
Parafię w Budziszewku erygowano już w II poł XIV stuleciu; w dokumentach występuje po raz pierwszy w roku 1423. Przez długi czas była złączona z parafią w Skokach, pozostając jednak osobną jednostką. Usamodzielniona została w 1958 przez ks. arcybiskupa Antoniego Baraniaka, który zamianował jej pierwszym proboszczem ks. Henryka Buchalskiego. Obecnie do parafii pw. św. Jakuba Apostoła w Budziszewku należą miejscowości: Budziszewko, Budziszewice, Potrzanowo, Studzieniec i Władyszyn.
Pałac Łubieńskich w Budziszewku
Klasycystyczny z pocz. XIX w., wzniesiony przez ówczesnych właścicieli wsi - Łubieńskich - jest niezbyt efektownym piętrowym budynkiem, krytym czterospadowym dachem. Salon znajdujący się od strony ogrodu pełnił niegdyś funkcję kaplicy protestanckiej. Pod koniec XIX w. majątek przeszedł w ręce Niemców von Treskowów i wkrótce został rozparcelowany. Pałac jest dzisiaj w rękach prywatnych; od kilku lat trwa remont, jednakże stan zaawansowania prac nie ulega widocznym zmianom.
Park pałacowy w Budziszewku
Położony nieopodal pałacu park ukształtowany został zapewne w XIX. Zachowały się ślady dawnego założenia parkowego (aleja grabowa) oraz stare dęby o obwodzie pnia ok. 500 cm.
Plebania w Budziszewku
Ładny, dworkowaty budynek na skraju parku pałacowego na zach. krańcu wsi, przy (asfaltowej) drodze do Studzieńca. Obok plebanii figura Chrystusa.
Pomnik pomordowanych w Budziszewku
Głaz z marmurową tablicą oraz krzyż upamiętniający miejsce rozstrzeliwań hitlerowskich z czasu II wojny św.
| [Data utworzenia: 25 maja 2009, modyfikacja 01 sierpnia 2011] |
| m15110. Budziszewko [wybrane] |
Powiązania
Adm.: gmina Rogoźno, powiat obornicki, województwo wielkopolskie.
Zobacz: Zdjęcia z Budziszewka: [wszystko], [wybrane], [panoramy], pałac, park, kościół, cmentarz przykościelny, plebania, figura przy plebanii, pomnik pomordowanych, [pozostałe].
Mapa: [WZKart] 53a (42-38).
Link zewn.: Wikipedia.
Literatura: WKD str. 135, AZA str. 102, DiP str. 40, Lit. 9.1. str. 130.
Położenie GPS: 52.694072,17.070507.
