Szamotuły i okolice
Miejscowości/Rejony: m2012. Objezierze
Wieś ok. 13 km. na pn. od granic Poznania i ok. 5 km. na pd.-zach. od Obornik. Początki osadnictwa na terenie Objezierza sięgają czasów kultury łużyckiej (początek epoki żelaza) - na jednej z wysp w rozlewiskach płynącej przez wieś rzeki Samicy odkryto gród z tego okresu; w XI w. istniał w tym miejscu gródek rodowy. Od ok. 1187 r. Objezierze należało do zakonu joannitów poznańskich, w XIV do XVIII w. do Nałęczów Objezierskich, później Zawadzkich, Pruspolewskich i Węgorzewskich. Od końca XVIII w. do II wojny światowej w ręku Turnów.
Warto zobaczyć zabytkowe: pałac z otaczającym parkiem, kościół, pobliski folwark oraz plebanię, Dom Ludowy i dom ogrodnika.

Kościół św. Bartłomieja Apostoła i św. Klemensa w Objezierzu
Opis na podstawie tablicy informacyjnej kościoła
Pierwotny kościół wznieśli prawdopodobnie w XI lub XII w. poznańscy joanici, właściciele Objezierza od ok. 1187 r. Najdawniejszym świadectwem tego faktu jest romańska podbudowa nawy i wieży kościelnej, wykonana z ciosów granitowych. Obecny kościół z cegły palonej wzniósł w roku 1550 Stanisław Objezierski, kanonik poznański, ówczesny pleban, a (w latach 1524-63) również współwłaściciel Objezierza. Zapewne w XVII w. wydłużono nawę i dobudowano zakrystię. Następnej przebudowy dokonano ok. 1775 r. - Wojciech Węgorzewski wzbogacił kościół o drewniany strop i chełm wieży. Ostatniej przebudowy dokonuje Stanisław Turno w latach 1905-07.
Świątynia jest jednonawowa z dwoma wieżami - jedną "klasyczną" - wyraźnie wyodrębniającą się z bryły budynku, drugą mniejszą pośrodku dachu. Widoczne są elementy romańskie, późnogotyckie (dominujące) i późnobarokowe.

W kościele jest siedem ołtarzy. Z lewej strony prezbiterium jest zakrystia, a naprzeciwko niej - loża patronacka Turnów, dzidziców Objezierza z herbem rodowym (duże trzy kotwice). Pod lożą umiejscowiono rodzinne mauzoleum. Z zabytków w kościele zachowały się:

  • trzy ołtarze: główny z obrazem Męki Pańskiej nieznanego malarza z XVII w., boczny św. Klemensa, boczny Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus jako MB Objezierskiej, na piętrze ołtarza obraz św. Anny - mieszcząca się tam niegdyś zabytkowa figura z XV w. znajduje się w Poznaniu;
  • kaplica Serca Jezusowego z dwoma nagrobkami z końca XVI w. Andrzeja Objezierskiego i jego żony Anny.
    W południowej kruchcie znajduje się kamienna kropielnica skonstruowana z części prasłowiańskiego żarna.

    Pałac Węgorzewskich w Objezierzu
    Jeden z pierwszych klasycystycznych pałaców Wielkopolski, wzniesiony w latach 1792-98 dla Anieli z Kwileckich Węgorzewskiej, przebudowany przez późniejszych właścicieli (Turnów) w 1840-41, powiększony w 1904-05. Przebudowy zmieniły wygląd budynku: dodano drugie piętro, balkon i schody (od ogrodu) oraz skrajne ryzality budynku. Na tympanonie portyku wejściowego widnieje napis "Non nobis Domine non nobis sed nomini Tuo da glorian", co tłumaczy się jako "Nie mam Panie, nie mam, ale w imieniu Twojemu daj chwałę".
    Na ścianie frontowej pałacu, z lewej strony wejścia, znajdują się tablice pamiątkowe: Mickiewicza i Kraszewskiego.
    Obecnie w pałacu mieści się dyrekcja zespołu szkół im. A. Mickiewicza, sale konferencyjne i hotel z 24 miejscami noclegowymi. Pałac położony jest w dobrze utrzymanym parku i otoczony zabytkowym murem z 1909 r.

    Park pałacowy w Objezierzu
    Dobrze utrzymany park angielski o pow. ok. 8,5 ha, założony w końcu XVIII w.. Rosną w nim pomnikowe: tulipanowiec, platan (380 cm obwodu) i katalpa okazała (drzewo z rodziny bignoniowatych, pochodzące z Ameryki Północnej), w drzewostanie przeważają jednak rośliny mniej egzotyczne: graby, lipy drobnolistne (lipa Kraszewskiego), jesiony (w tym drzewo o obwodzie 333 cm) i klony, dęby (330 cm), topole czarne (550 cm) i białodrzewy (540 cm). Na skraju parku usypano w 1817 r., na wieść o śmierci Naczelnika, Kopiec Kościuszki. Przy sypaniu kopca udział brali generałowie: Węgorzewski, Turno, Niemcewicz oraz pałacowi goście[1].
    Poza pałacem w parku znajduje się też zabytkowy domek ogrodnika.

    Dom ogrodnika w Objezierzu
    Pochodzący z XIX w. budynek mieszkalny stojący na skraju parku pałacowego.

    Folwark w Objezierzu
    W Objezierzu zachowały się zabudowania folwarku wzniesione na przełomie XIX/XX w. przez przedwojennych właścicieli wsi - Turnów, znakomitych gospodarzy, o czym do dzisiaj pamiętają mieszkańcy wsi (jeden z mieszkańców zapytany o folwark określał go jako "majątek hrabiego Turno" - w blisko 60 tat po parcelacji!). Do dziś (2004 r.) istnieją i funkcjonują spichlerz oraz gorzelnia. Charakterystyczna wieża ciśnień (niedaleko komina, zob. zdjęcie) jest już nieczynna. Zachowały się też budynki mieszkalne zarządcy i czworaki robotników rolnych.
    Z zespołu folwarcznego do gminnego wykazu zabytków wpisano:
  • dom administratora, mur., pocz. XX w.;
  • cielętnik, mur., pocz. XX w.;
  • bukaciarnia, obecnie chlewnia, mur., XIX/XX w.;
  • spichlerz, mur., koniec XIX w.;
  • magazyn, mur., 1916r.;
  • gorzelnia, mur., koniec XIX w., rozbudowa 1912r.;
  • wieża ciśnień, mur., pocz. XX w.;
  • brama przy wieży ciśnień, mur., pocz. XX w.;
  • czworaki: domy nr 24 i 26, czworak, pocz. XX w.;
  • domy nr 14, 16-19, b/n z pocz. XX w.;
  • budynek gospodarczy bez numeru, XIX/XX w.;
  • ochronka, mur., pocz. XX w.;
  • szkoła podstawowa, pocz. XX w. oraz
  • budynek biblioteki.

    Dom Ludowy w Objezierzu
    Zbudowany w 1910 r. w samym centrum wsi, na placu przed kościołem i pałacem. Po II wojnie św. pełnił funkcję szkoły podstawowej, a następnie Domu Kultury.

    Plebania w Objezierzu
    Zbudowana w 1 poł. XIX w.

    Stawy rybne w Objezierzu
    Największy (160 ha) zbiornik wodny w gminie Oborniki będący zespołem kilku stawów założonych w ciągu rzeczki Samicy Kierskiej w miejscu dawnego (osuszonego) jeziora bagiennego; ostoja ptactwa wpisana wraz z doliną rzeki na listę obszarów chronionych Natura 2000. Miejsce lęgowe sieweczek i kaczek, oraz noclegownia i miejsce wypoczynkowe gęsi podczas przelotów. Nad stawami odbywa się coroczne liczenie ptactwa (na jedne z których Roweromaniak niegdyś zawitał) organizowane przez OTOP i PTOP Salamandra.
    W październiku 2011 r. publikatory doniosły, że właściciel stawów zamknął dostęp w ich pobliże, jednak Roweromaniak nie wie, czy zakaz ten nadal obowiazuje ani czy jest on egzekwowany. Nad stawami są (?) zainstalowane (były w 2008; zlikwidowano?) urządzenia hukowe do odstraszenia ptaków. Najbliższymi miejscowosciami są: Objezierze, Ślepuchowo i Żukowo.

    [Data utworzenia: 08 maja 2009]


    m20120. Objezierze [wybrane]

    Przypisy:
    [1] Tak na stronie starostwa powiatowego, jednak zapewne jest to informacja błędna:
    Wg. książki Gregorza Gilla Kopce w krajobrazie kulturowym Polski (plik .pdf.; str. 153-4) pierwotny kopiec usypano poza terenem parku, (z inicjatywy Anieli Węgorzewskiej, zapewne w roku 1818), zaś kopiec na terenie parku powstał przed wojną (ok. 1930), na życzenie Marii Kingi Turno. Kopiec pierwotny był pierwszym kopcem usypanym w Polsce dla uczczenia Tadeusza Kościuszki.

    Powiązania 

    Adm.: gmina Oborniki, powiat obornicki, województwo wielkopolskie.
    Zobacz: Zdjęcia z Objezierza: [wszystko], [wybrane], pałac, kościół, folwark, spichlerz i stawy.
    Mapa: [WZKart] 62b (32-18).
    Link zewn.: Wikipedia.
    Literatura: DiP str. 246, AZA str. 112, Lit. 2.14. str. 162, Lit. 9.2. str. 130.
    Położenie GPS: 52.604722,16.762778.