![]()
Miejscowości/Rejony: m1005. Rozbitek
Wieś 2 km na zach. od Kwilcza, zwana dawniej Rozbratanie (niezgoda), co łatwo wyłumaczyć przeglądając jej historię. Notowana w roku 1338, jako własność Dobiesława zrodu Bylinów-Szreniawitów, od których wywodzą się późniejsze rodziny Kwileckich i Rozbickich, do których należała część Rozbitka od XVI do początku XVIII w. Następnie część ta przeszła w ręce Bukowieckich. Druga część należała do od 1756 r. do Ostrorogów i Unrugów. Przez małżeństwo całość Rozbitka przeszła w ręce Unrugów. Od 1827 r. do II wojny światowej wieś była własnością rodziny von Reiche, którzy wznieśli w niej istniejące do dziś pałac i folwark, położone na skraju sporego parku krajobrazowego. W parku znajduje się też cmentarz rodziny von Reiche.
Pałac rodziny von Reiche w Rozbitku
Neogotycki (gotyk niemiecki) pałac-zamek wzniesiony w latach 1856-58 dla Georga Heinricha Otto von Reiche[1], właściciela Rozbitka. Piętrowy z symetrycznym układem fasady głównej ujętej w czterokondygnacyjne wieże boczne, zdobionej centralnym ryzalitem zwieńczonym oryginalnym schodkowym szczytem; kryty wysokim dwuspadowym dachem.
Położony w parku krajobrazowym o pow. ok. 13 ha, uznawanym za największe w Wielkopolsce skupisko platanów. W parku zachował się neogotycki grobowiec właścicieli - von Reiche. Z parkiem połączony jest teren folwarku z neogotyckimi zabudowaniami gospodarczymi z II poł XIX w. Pałac, park i zabudowania są obecnie w remocie. Na terenie parku odbywają się plenery Instytutu Rozbitek Jana A.P. Kaczmarka, światowej sławy kompozytora filmowego, laureata Oscara.
Cmentarz rodziny von Reiche w Rozbitku
W pd.-wsch. części parku pałacowego w Rozbitku zachował się niewielki cmentarzyk dawnych właścicieli majątku - rodziny von Reiche, składający się z neogotyckiego grobowca-kaplicy i kilku nagrobków przy nim. Przez lata zapomniany jest obecnie (2006) oczyszczony i uporządkowany.
Park pałacowy w Rozbitku
Park przypałacowy o pow. 13,3 ha pochodzący z XVIII/XIX w. o założeniu romantyczno-krajobrazowym z wykorzystaniem naturalnego ukształtowania terenu, uchodzący za największe w Wielkopolsce skupisko platanów, m. in. czterorzędowa platanowa aleja prowadzi od bramy do pałacu. W parku odbywają się plenery organizowane przez Instytut Rozbitek Jana A.P. Kaczmarka.
W pd.-wsch. części parku niewielki cmentarzyk von Reichów; od zach. do parku przylegają zabudowania folwarku.
Folwark w Rozbitku
Neogotycki zespół zabudowań folwarcznych położony jest na zach. od pałacu von Reiche i oddzielony od niego stawem. Zachowały się (m.in.): stajnie i wozownia na pn. brzegu stawu oraz kuźnia, spichlerz i gorzelnia (na zach. brzegu). Obecnie w remoncie. Stanowi część Instytutu Rozbitek Jana A.P. Kaczmarka.
Zabudowania wschodniej części folwarku powstawały wcześniej (2 poł. XIX w. ), w zachodniej - na przełomie XIX/XX w. W rejestrze zabytków wymieniono: stajnię z wozownią i domem stangreta, źrebięciarnię, gorzelnię, budynek mieszkalny przy bramie wjazdowej, rzadcówkę, dwie owczarnie, stodołę, kuźnię, garaże i magazyny.
| [Data utworzenia: 28 lipca 2008] |
| m10050. Rozbitek [wybrane] |
Przypisy:
[1] Do rodziny von Reiche należał również dwór i folwark w Prusimiu.
Powiązania
Adm.: gmina Kwilcz, powiat międzychodzki, województwo wielkopolskie.
Zobacz: Zdjęcia z Rozbitka[wszystko], pałac ([wszystko], [wybrane], [z zewnątrz] i [wnętrze]), cmentarz von Reiche, aleja platanów, [park-pozostałe] oraz folwark: [wszystko] i [wybrane].
Mapa: [WZKart] 62a (24-72).
Literatura: DiP str. 320, AZA str. 239, Lit. 2.15. str. 180, Lit. 9.1. str. 117.
