![]()
Kościoły: kpS01. Kościół św. Jakuba w Sandomierzu
[Kościół św. Jakuba Apostoła, sanktuarium bł. Sadoka i 48 Towarzyszy Męczenników oraz sanktuarium MB Różańcowej]. Pochodzący z XIII w. późnoromański/wczesnogotycki kościół wzniesiony w latach 1226-50 w miejscu dawniejszej świątyni. Data powstania pierszego kościoła w tym miejscu nie jest znana; zapewne był to budynek drewniany powiązany ze szlakiem św. Jakuba. Według biskupa Kadłubka murowaną świątynię (kamienną) ufundowała przed rokiem 1211 księżniczka Adelajda Kazimierzówna, być może dla zakonu cystersów. W roku 1226 decyzją b-pa krakowskiego Iwona Odrowąża kościół został siedzibą konwentu dominikańkiego. Zakonnicy wznieśli nową świątynię murowaną z cegły[1], istniejącą po dzień dzisiejszy (1226-36 prezbiterium i zakrystia, do 1253 nawa). Architektonicznie budynek jest orientowaną trójnawową bazyliką zbudowaną w stylu przejściowym z cechami zarówno romańskimi (półokrągłe zwieńczenie okien) jak i gotyckimi (ich duża wysokość). Na pocz. XIV w. do kościoła dobudowano od zach. dzwonnicę (trzy dzwony, w tym najstarszy dzwon w Polsce), w końcu stulecia świątynię wyremontowano, a w wieku XVII przebudowano w stylu barokowym. W charakterystycznym długim prezbiterium (musiało pomieścić wszystkich braci zakonnych) znajduje się sarkofag fundatorki – księżnej Adelajdy. Wykonany został w 1676 roku z jednego kloca drzewa dębowego, w środku znajduje się mosiężna trumienka ze szczątkami księżnej. Zajdujący się nad ołtarzem krucyfiks pochodzi z końca XVI w., zaś obraz patrona kościoła - z II poł. XVIII; przed pożarem wisiał w ołtarzu głównym. Kościół ma dwie kaplice boczne: Męczenników Sandomierskich i św. Walentego przemianowaną na MB Różańcowej oraz umieszczoną z tyłu kaplicę św. Jacka. Dzisiejszy średniowieczny wygląd świątynia zawdzięcza reromanizacji z pocz. XX w., dokonanej po pożarze z roku 1905. Skuto wówczas tynki, przebudowano okna oraz wstawiono witraże.
Kaplica MB Różańcowej w Sandomierzu
Jedna z kaplic wewnętrznych kościoła św. Jakuba, dawna kaplica św. Walentego, miejsce lokalnego kultu maryjnego. Zmiana wezwania nastąpiła w w 1874 r. z inicjatywy ks. M. Bulińskiego. W kaplicy znajduje się ołtarz z uważanym za cudowny obrazem MB z Dzieciątkiem, przeniesiony tutaj z nieistniejącego dzisiaj drugiego sandomierskiego kościoła dominikańskiego św. Marii Magdaleny.
Kaplicę ufundowaną przez Roszkowskich w XVII wieku zbudowano w stylu wczesnobarokowym. Swój obecny wygląd zawdzięcza secesyjnej przebudowie z lat 1907-10 i dekoracjom malarskim wykonanym przez Karola Frycza. Wejście do kaplicy jest zamykane ozdobną, kutą kratą z 1910 roku autorstwa W. Wierzchowskiego. Nad wejściem do umieszczono herby m.in.: Sandomierza, województwa sandomierskiego, Polski i fundatorów - Roszkowskich). Witraże w kaplicy nawiązują do kultu maryjnego w Polsce; zostały wykonane w pracowni witraży Gabriela Żeleńskiego. Malowidła przedstawiają aniołów z kadzidłami oraz motywy roślinne.
Kaplica św. Jacka w Sandomierzu
Jedna z kaplic wewnętrznych kościoła św. Jakuba, wykorzystywana obecnie jako miejsce sprawowania sakramentu spowiedzi. Według tradycji stoi w miejscu średniowiecznej celi Jacka Odrowąża, w nieistniejących dziś pomieszczeniach klasztornych. Centralną część stanowi obraz św. Jacka z rokokowymi ramami. Odgrodzona jest XVII-wieczną kutą kratą. We wnętrzu znajdują się barokowe i współczesne konfesjonały.
| [Data utworzenia: 04 sierpnia 2021] |
| kpS010. Kościół św. Jakuba w Sandomierzu [wybrane] |
Przypisy:
[1] Jest to jeden z pierwszych w Polsce kościołów murowanych z cegły bez znaczących elementów kamiennych.
Powiązania
Adres: ul. Staromiejska.
Zobacz: Wszystkie zdjęcia tej serii.
Link zewn.: Wikipedia.
Literatura: Lit. 9.18. str. 56.
Rejestr zab.: A-725/1-6 z dnia 09/03/1932.
Położenie GPS: 50.676973,21.744217.
