![]()
Kościoły: k2410. Zespół klasztorny w Pyzdrach (pofranciszkański)
W skład zespołu wchodzą: kościół i klasztor (obecnie muzeum).
Klasztor franciszkański w Pyzdrach
Franciszkanie osiedlili się w Pyzdrach przed rokiem 1277, w 1312 klasztor wymieniany jest już w dokumentach jako istniejący. Zabudowania były (najprawdopodobniej) drewniane i uległy zniszczeniu podczas najazdu krzyżackiego w 1331. Odbudowane również jako drewniane (murowany z cegły był jedynie kościół) dotrwały w tej formie do pożaru miasta w 1589. Odbudowane (już jako murowane?) za pieniądze Jadwigi z Gulczewa, wdowy po staroście pyzdrskim Wojciechu Sędziwoju Czarnkowskim uległy uszkodzeniu podczas potopu szwedzkiego (1756). Zabezpieczone przed dalszą dewastacją doczekały gruntownej przebudowy prowadzonej od ok. 1690 do lat 30-tych następnego wieku, kiedy to nadano im dzisiejszy kształt - z tego okresu pochodzą m. in. krużganki i oficyny wokół wirydarza. W krużgankach zachowały się malowidła Adama Swacha z czasu ich budowy (pocz. XVIII w.), w przejściu do kaplicy - późnogotyckie z XVI w.
Kościół Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela w Pyzdrach (pofranciszkański)
Pierwsze wzmianki o świątyni istniejącej w tym miejcu pochodzą z roku 1277 (z czasu fundacji klasztoru), jednak kościół ówczesny zniszczyli w 1311 Krzyżacy. Świątynia dzisiejsza powstała w 1339 jako kościół klasztorny franciszkanów. Po pożarze z 1589 świątynię odbudowano wykorzystując gotyckie mury i fundamenty. Barokowa fasada z wieżą pochodzi z przebudowy prowadzonej w latach 1735-56. W XVII w. kościół powiększono o utworzoną z części zabudowań klasztornych (od pn.) kaplicę MB Pocieszenia. Świątynię gruntownie odnowiono w 1910 (powstały m. in. polichromie Aleksandra Przewalskiego); obecnie pełni funkcję kościoła filialnego parafii Narodzenia NMP.
Ołtarz główny późnobarokowy z krucyfiksem oraz rzeźbami św. Piotra i Pawła z 2 poł. XVIII, ambona klasycystyczna z ok. 1800, ołtarze boczne z pocz. XX w.
Kaplica MB Pocieszenia w Pyzdrach
Kaplica przy kościele pofranciszkańskim, powstała w XVII w. z przebudowy części pomieszczeń klasztornych. Fundatorami kaplicy była rodzina Noskowskich, która ufundowała ją jako (własną) kaplicę grobową. Spotykane są też nazwy Kaplica Królewska lub Kaplica Męki Pańskiej. Obecny młodopolski wystrój kaplicy pochodzi z roku 1909 i jest autorstwa Aleksandra Przewalskiego. Na balkoniku chóru autor umieścił godła Polski, Litwy i Rusi. Z wcześniejszego wyposażenia w kaplicy zachowały się obrazy Ukrzyżowanie (XVII w.) i MB Niepokalana z końca XVIII w.
| [Data utworzenia: 12 września 2011] |
| k24100. Zespół klasztorny w Pyzdrach (pofranciszkański) [wybrane] |
Powiązania
Zobacz: Zdjęcia z Pyzdr: zespół klasztorny: [wszystko], [wybrane], klasztor: [z zewnątrz] freski: Adama Swacha i późnogotyckie, kościół klasztorny: [wszystko], [wybrane], [z zewnątrz], [wnętrze], malowidła na suficiekaplica MB Pocieszenia: [wszystko], [wybrane], oraz kościół farny: [wszystko], [wybrane], [z zewnątrz], [wnętrze].
Linki zewn.: Historia Pyzdr, Zabytki.
Literatura: 155 str. 178, AZA str. 238, Lit. 6.14, Lit. 9.3. str. 254.
Rejestr zab.: kl.IV-73/35/58 z dnia 03/10/1958.
