Nowożytną twierdzę poznańską tworzyły dwa systemy umocnień: wewnętrzna twierdza poligonalna powstała w I poł. XIX w i rozbudowywana do czasów wojny fr.-niem. (1870) i powstały po jej zakończeniu pierścień zewnętrzny, oparty o forty artyleryjskie. Miasto uznano za twierdzę II klasy w roku 1834, podnosząc jej rangę do klasy I w 1860. Decyzja o przekształceniu w fortecę zaszkodziła rozwojowi miasta uniemożliwiając lub utrudniając w znacznym stopniu rozwój przemysłu, budowę nowych domów, rozwój komunikacji miejskiej i międzymiastowej (pierwszy poznański dworzec główny znajdował się poza miastem). Przebicie nowych bram (np. bramy dębińskiej) w wewnętrznym pasie umocnień nieco tylko złagodziło problem i w latach 80-tych XIX w. konieczność likwidacji umocnień pierścienia wewnętrznego stała się oczywista (dla wszystkich, poza wojskowymi oczywiście). Miasto podpisało z wojskiem porozumienie o likwidacji części umocnień w 1898, w 1900 rozpoczęto rozbiórkę, a oficjalną decyzję ogłoszono w 1902. Nie obejmowała ona pn. i wsch. części fortyfikacji, w szczególności zachowano fort Winiary i cytadelę Tumską. Do dnia dzisiejszego przetrwała znaczna część umocnień twierdzy fortowej z najlepiej zachowanym fortem VI. Umocnienia fortu Winiary wysadzono w powietrze po II wojnie światowej; z umocnień wewnętrznych rozbiórkę z pocz. XX w. przetrwał fragment bastionu Colomb. Przetrwały również niektóre obiekty wyłączone wówczas z rozbiórki, jak fragmenty Śluzy Katedralnej.