![]()
Dwory: d1801. Zespół pałacowy w Popowie Starym
W skład zespołu wchodzą: pałac i park.
Pałac Szołdrskich w Popowie Starym
Późnobarokowy z lat 1880-85 dla Ignacego Szołdrskiego, przypisywany architektowi Leszczyńskich, Ignacemu Graffowi, stanowiący piękny, nieomal wzorcowy przykład budownictwa dworskiego sprzed epoki klasycyzmu. Murowany z cegły, otynkowany budynek wzniesiony na sklepionych piwnicach, parterowy na rzucie prostokąta, kryty wysokim dachem mansardowym z lukarnami. W części środkowej obu dłuższych fasad, piętrowe ryzality wysunięte przed front elewacji, opilastrowane i zwieńczone attykami[1], ozdobionymi dodatkowo rzeźbionymi wazonami ustawionymi na przedłużeniu pilastrów. Górna część ryzalitów obramowuje wysokie okna sali balowej. Układ przestrzenny parteru i części bocznych piętra jest dwutraktowy z sienią i salonem na parterze oraz zajmującą całą szerokość budynku dwukondygnacyjną salą balową na piętrze. We wnętrzu zachowały się stiukowe sztukaterie z okresu budowy pałacu, w dużej mierze autentyczne; również sam budynek w czasie swojego istnienia ulegał jedynie niewielkim przebudowom. Wokół rozpościera się (niegdyś regularny) park ze stawem, kapliczką, stajnią i pomnikowymi drzewami. Na teren rezydencji prowadzi kuta żelazna brama. W pobliżu pałacu znajduje się folwark z gorzelnią, należące niegdyś do majątku Popowo.
Sień pałacu w Popowie Starym
Reprezentacyjna sień z zabytkowym kominkiem ozdobionym klasycystycznym festonem ozdobionym klasycystycznym festonem. Prowadzą z niej drzwi do saloniku, bawialni oraz korytarz wyprowadzający na klatkę schodową. Nieco nietypowa w kształcie ze względu na zaokrągloną (wybrzuszoną do środka pomieszczenia) ścianę wschodnią oddzielającą sień od saloniku.
Salon pałacu w Popowie Starym
Służąca niegdyś za kaplicę nietypowa w kształcie (ściana zach. oddzielająca salonik od sieni jest zaokrąglona, pozostałe proste), niezbyt duża, ładna sala, znajdująca się na parterze pałacu, połączona bezpośrednio z sienią i zaopatrzona w drzwi prowadzące do ogrodu. Bogato zdobiona stiukowymi sztukateriami, z ozdobnym żyrandolem podwieszonym pośrodku plafonu-rozety ze zdobieniami przedstawiającymi narzędzia gospodarskie: grabie, łopatę (szpadel), widły, kosę i cep. Na ścianach sztukaterie zawieszone (w większości) na wstążkach pośrodku wydzielonych płaszczyzn lub w narożnikach ścian, przedstawiające rybołóstwo (ryba i trójząb, ryba i podbierak (na wstążkach), ryba i sieć - supraporta nad drzwiami prowadzącymi do sieni), militaria (armata, szabla, nadziak-czekan, buława, proporzec, sztandar, werbel - zawieszone na wstążkach), symbole architektury (rulon papieru, cyrkiel, kątownica, przymiar-łata murarska - na wstążkach) oraz instrumenty muzyczne (trąbka i fujarka - na wstążkach w narożnikach ściany z oknami). Ponad drzwiami prowadzącymi do ogrodu (prymitywna) postać lwa, nad bocznymi oknami (równie prymitywne) wyobrażenia orła. Sztukaterie powstawały (być może) różnym czasie i były wykonywane przez różnych artystów[2], o czym świadczą różnice w wykonaniu (wstążki są w jednym miejscu gładkie, w innym karbowane, niektóre przedstawienia są wyraźnie bardziej prymitywne od innych), w większości zachowane w oryginale z niewielkimi stosunkowo zmianami i uzupełnieniami powstałymi podczas remontów, głównie przy układaniu instalacji elektrycznej w 1918 r.
Bawialnia pałacu w Popowie Starym
Niewielki salonik[3] z zielonym kominkiem, dużym owalnym stołem pośrodku, zabytkową komodą i żyrandolem ozdobionym aniołkami grającym na trąbce i skrzypcach. Znajduje się na parterze pałacu, na lewo od sieni.
Sala balowa pałacu w Popowie Starym
Dwukondygnacyjna, zdobiona stiukowymi sztukateriami, bodajże jedyna w Wielkopolsce nieprzebudowana dworska sala balowa z epoki baroku stanowiąca o niepowtarzalnym uroku architektury pałacu w Popoie Starym. Położona na piętrze centralnej części budynku, zajmująca całą jego szerokość, oświetlona wysokimi, zamkniętymi od góry półokrągło oknami uzupełnionymi przez umieszczone powyżej niewielkie okienka owalnymi (po trzy zespoły okien w każdej z dwóch ścian zewnęrznych). Pomiędzy oknami umieszczono koliste medaliony z popiersiami bóstw rzymskich (Jowisza i Minerwy na ścianie frontowej oraz Marsa i Wenus na ogrodowej). Dłuższe ściany podzielono na prostokątne płyciny, w których zawieszono na stiukowych wstęgach ozdoby w kształcie instrumentów muzycznych. Pośrodku dłuższych ścian znajdują się ozdobne kominki (stiuk), w pobliżu narożników - drzwi (troje prowadzi do pokoi, czwarte - na korytarz). W supraportach drzwi umieszczono symboliczne przedstawienia czterech pór roku: wiosny (kosz z kwiatami), lata (snop ściętego zboża), jesieni (winorośl) i zimy (płonący znicz), fasetę i strop ozdobiono sztukateriami z motywami roślinnymi. Dolna część ścian (mniej niż 1 m) malowana jest na brązowo farbą olejną, imitującą boazerię. Stolarka okienna i drzwi są oryginalne, podłoga dębowa współczesna z surowego, niemalowanego dębu.
Pokój z Duchem w pałacu w Popowie Starym
Jeden z pokojów hotelowych pałacu, w którym (podobno) nie tylko od czasu do czasu ukazuje się zjawa, lecz nawet niekiedy nawet daje się sfotografować (Roweromaniakowi - notorycznemu niedowiarkowi - duch pokazać się ani we własnej postaci, ani na fotce nie zechciał).
Piwnice pałacu w Popowie Starym
Oryginalne z okresu budowy pałacu, sklepione, rozciągające się pod całym budynkiem, wyposażone w okienka i będące bardziej sutereną niż klasyczną piwnicą. Wyremontowane i przystosowane dla potrzeb hotelowych mieszczą dzisiaj (m. in.) bar, salę bilardową, spa z sauną. Jest też dawna kuchnia z piecem węglowym pełniąca dzisiaj funkcję skansenu.
Park dworski w Popowie Starym
Niegdyś rozplanowany regularnie, dzisiaj przypominający raczej park krajobrazowy z licznymi pomnikowymi drzewami. Jest też zarybiony staw, fosa (za pałacem) oraz dawna kaplica pełniąca dzisiaj funcję lamusa i niewielka stajnia dla kilku trzymanych przy pałacu kucy, przechadzających się przy lepszej pogodzie po parku i żebrzących o łakocie.
| [Data utworzenia: 22 maja 2013] |
| d18010. Zespół pałacowy w Popowie Starym [wybrane] |
Przypisy:
[1] Rozwiązanie w baroku raczej nietypowe: zazwyczaj ryzality takie zwieńczone były tympononami lub szczytami; być może zastosowanie prostokątnej w przekroju atyki wynika z podwyższenia sali balowej do dwóch kondygnacji: szczyt zaczynający się na wysokości attyki byłby położony wyraźnie powyżej załamania dachu, co naruszałoby harmonię architektury budynku.
[2] Sposób umieszczenia ornamentów na ścianach podzielonych na prostokątne płyciny jest charakterystyczny dla zdobień sztukatorskich stosowanych przez Ignacego Graffa - być może zaprojektował i/lub wykonał on część zdobień salonu, a pozostałe wykonano wzorując się niezbyt umiejętnie na pracy mistrza w sali balowej i części salonu.
[3] Roweromaniak nie zna pierwotnego przeznaczenia sali.
Powiązania
Zobacz: Zdjęcia z Popowa Starego: [wszystko], [wybrane], zespół pałacowy ([wszystko], [wybrane]), pałac ([wszystko], [wybrane]) z zewnątrz ([wszystko], [wybrane]), wnętrza ([wszystko], [wybrane], sień, salonik: [wszystko], [wybrane], bawialnia, sala balowa: [wszystko], [wybrane], pokój z duchem, pozostałe pokoje, piwnice, pozostałe wnętrza), park ([wszystko], [wybrane]) oraz folwark z gorzelnią.
Link zewn.: Wikipedia.
Literatura: DiP str. 362, AZA str. 243, BDW str. 250, Lit. 9.3. str. 246.
Rejestr zab.: 405/1-2/Wlkp/A z dnia 31/01/1952.
