![]()
Cmentarze: c2201. Cmentarz w Środzie Wlkp.
Dzisiejszy cmentarz przy ul. Nakielskiej powstał na podstawie wystawionego w 1792 r. zarządzenia policyjnego[1], nakazującego władzom miejskim przeniesienie cmentarzy poza obręb murów miasta. Pierwszy pochówek na tym terenie odbył się zapewne w 1805, jednak aż do 1817 większość pochówków miała miejsce na cmentarzu przy (nieistniejącym dziś) kościele Ducha Świętego. Początkowo cmentarz był nieuporządkowany - nie był ogrodzony ani podzielony na kwatery, nie miał kaplicy. Jego powierzchnia (0,7 ha) wkrótce okazała się zbyt mała i w 1833 cmentarz powiększono do 1,1 ha. Od połowy XIX w. na cmentarzu istniała kwatera ewangelicka. Ogrodzenie zbudowno dopiero w 2 poł. XIX w. , kaplica powstała w latach 1913-16. W 1932 zakupiono działkę z przeznaczeniem na kwaterę powstańczą, której budowę wraz z pomnikiem ukończono w 1935. Po kolejnym powiększeniu terenu cmentarza w 1936 jego powierzchnia wzrosła do 3,8 ha, a od 1995 (po włączeniu terenów dawnego cmentarza żydowskiego) wynosi 4,5 ha. Cmentarz jest nadal czynny.
Kaplica cmentarna Opieki św. Józefa w Środzie Wlkp. (katolicka)
Neoromańska z lat 1913-16, powstała jako rzymskokatolicka odpowiedź na kaplicę wystawioną w 1910 r. na cmentarzu ewangelickim.
Kwatera powstańców Wielkopolskich w Środzie Wlkp.
Kwatera z grobami powstańców wielkopolskich utworzona w 1935 r. na cmentarzu rzymskokatolickim w Środzie Wlkp. Pod koniec realkomuny opuszczona i niszczejąca, została odrestaurowana (wraz z pomnikiem) w latach 1997-2008. Od utworzenia do 2008 w kwaterze pochowano 175 osób: 136. powstańców, 37. zamordowanych przez hitlerowców podczas II wojny św. oraz cztery inne osoby.
Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Środzie Wlkp.
Ustawiony w kwaterze powstańców, na cmentarzu rzymskokatolickim. Wzniesiony w 1935 nad zbiorową mogiłą powstańców jako obelisk murowany z kamieni polnych z granitowym postumentem[2] i drewnianym krzyżem na szczycie. Na frontowej ścianie obelisku znajdował się orzeł, stylizowany krzyż powstańczy i napis Dla ciebie Polsko i dla twej chwały. U dołu pomnika umieszczono tablice z nazwiskami powstańców. Pomnik oraz grób ks. Meissnera (współtwórcy biorącej udział w powstaniu 1. Kompanii Średzkiej) zniszczyli Niemcy w czasie II wojny św. Pomnik odbudowano w zmienionej formie, zachowując granitowy postument i drewniany krzyż, zastąpiony w 1978 malowanym na czarno krzyżem żelaznym. Postument z kamieni polnych nie został odbudowany, zmieniono też liczbę tablic z nazwiskami powstańców.
| [Data utworzenia: 09 czerwca 2012] |
| c2201. Cmentarz w Środzie Wlkp. [wszystko] |
Przypisy:
[1] W roku 1792 Komisja Policji Obojga Narodów wydała Uniwersał do Miast Wolnych Względem Cmentarzy i Szlachtuzów - rozporządzenie sanitarne, nakazujące usunięcie z miasta cmentarzy i rzeźni. Rozporządzenie to w części dotyczącej cmentarzy było zazwyczaj bojkotowane i jego wprowadzenie wymusiły dopiero władze pruskie w pocz. XIX w. (po wojnach napoleońskich).
[2] Postument ten był częścią pomnika cesarza Wilhelma II stojącego do 1918 r. na pl. Zamkowym, przed średzkim ratuszem.
Powiązania
Adres: ul. Daszyńskiego/Nekielska.
Zobacz: Wszystkie zdjęcia tej serii.
Link zewn.: ŚrodaWlkp.org.
Literatura: Lit. 9.3. str. 221.
Rejestr zab.: 2652/A z dnia 01/09/1998.
