![]()
Miejscowości/Rejony: m2540. Łukowo gm. Oborniki
Wieś ok. 5 km na wsch. od Obornik; drewniany kościół św. Michała Archanioła oraz zruinowany pałac Martinich otoczony zniszczonym parkiem. Obok pałacu folwark ze spichrzem; całość odgrodzona od szosy stawem. Przy szosie gorzelnia, w pobliżu kościoła niewielka kaplica przedpogrzebowa, a w dawnym budynku szkoły - świetlica wiejska.
W dokumentach wieś pojawia się w 1387, kiedy dziedzicem był Jan z Łukowa. Do XVI w. własność Łukowskich, później Trąbczyńskich, Grabowskich i wreszcie (Niemców) Martinich. W roku 1831 w majątku łukowskim gościli Adam Mickiewicz z bratem Franciszkiem[1], co upamiętniono tablicami w kruchcie kościelnej i na ścianie pałacu oraz izbą pamięci istniejącą w Domu Katolickim.
Kościół św. Michała Archanioła w Łukowie gm. Oborniki
Pierwsza wzmianka o parafii łukowskiej pochodzi z roku 1397. Obecny kościół został wzniesiony w roku 1780. Jest jednonawowy o konstrukcji zrębowej z wieżą frontową; odnawiany w 1824, 1949 i 1979. Zwieńczenie nad wejściem do zakrystii pochodzi z wieku XVII.
Najstarszymi elementami ołtarza głównego są: obraz MB z Dzieciątkiem w polu centralnym (XVII w.), figury św. Stanisława Biskupa, św. Hieronima (po bokach, XVII w.) oraz anioła z trąbą i tablicą Dziesięciu Przykazań w zwieńczeniu ołtarza (XVIII w.[2]). Na ścianie prezbiterium z lewej strony ołtarza widać figurę patrona świątyni (św. Michała Archanioła). Pomiędzy nią i ołtarzem krzyż słoneczny (celtycki) pełniący tutaj funkcję krzyża konsekracyjnego. Pod krzyżem świecznik, tzw. zacheuszek - świadectwo poświęcenia kościoła (podobne krzyże są też w innych miejscach). W prezbiterium (między oknami) obraz Ars moriendi[3] z roku 1753 sygnowany przez Wacława Graffa. Z XVIII w. pochodzą też ołtarze boczne, figury na belce tęczowej, bogato zdobiony świecznik w kształcie putta (amorka) z rogiem obfitości, a także ambona i zrobiona z jednego pnia chrzcielnica.
Podczas ostatniej renowacji artysta T. Szukała przywrócił dawny kształt ołtarza głównego, wykonał malowidła na balustradzie chóru, łączenia stropu oraz krzyże konsekracyjne wg. zachowanych za ołtarzem bocznym.
W kruchcie znajduje się tablica pamiątkowa Adama Mickiewicza[4], informująca, że w tym kościele poeta wraz z bratem w 1831 r. odbyli ostatnią pasterkę w kraju, przed udaniem się na obczyznę oraz epitafium ks. Antoniego Nieprzeckiego, dziekana obornickiego i plebana łukowskiego, zm. dnia 1. kwietnia 1851 r.
Kościół ma trzy dzwony: Jezus Nazareńczyk Król Żydowski (INRI, pochodzący z przełomu XV/XVI w.), św. Franciszek (z 1732, uszkodzony, znajduje się mickiewiczowskiej Izbie Pamięci) i najmłodszy dzwon bez nazwy, odlany w 1758 roku.Na terenie przykościelnym stoi jeszcze jeden drewniany budynek - magazyn, pełniący wcześniej funkcję kostnicy. Są też wysoki krzyż drewniany i również drewniana kapliczka MB. Obok kościoła stoi dom parafialny mieszczący Izbę Pamięci Adama i Franciszka Mickiewiczów, a po drugiej stronie strumienia (za kościołem i domem parafialnym) - nowa kaplica przedpogrzebowa.
Pałac Martinich w Łukowie gm. Oborniki
Neorenesansowy z 1877 r. dla Martinich, z wykorzystaniem murów wcześniejszego pałacu Grabowskich z pocz. XIX w. Piętrowy z frontowym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym naczółkiem. Budynek u progu ruiny, otaczający park - zniszczony. W pobliżu folwark z ciekawym budynkiem spichrza.
W końcu roku 1831, gdy Łukowo było jeszcze własnością Grabowskich, w ówczesnym pałacu gościł wraz z bratem Franciszkiem Adam Mickiewicz, przebywający naówczas w Wielkopolse, gdzie bałamucił był szlachcianki, a ich mężom miesiącami wmawiał bajdy o zbożnym zamiarze swoim przedostania się do powstania, do czego nigdy nie doszło (powstanie upadło dwa miesiące wcześniej - 21/10/1831 - kapitulacja Zamościa). Wiekopomne to wydarzenie upamiętnili mieszkańcy Łukowa umieszczając w 1959 r. tablicę pamiątkową na ścianie pałacu[5].
Park pałacowy w Łukowie gm. Oborniki
XIX-wieczny zabytkowy park, zupełnie zdewastowany, otaczający rozsypujący się pałac.
| [Data utworzenia: brak informacji, modyfikacja 08 marca 2011] |
| m25400. Łukowo gm. Oborniki [wybrane] |
Przypisy:
[1] Na cmentarzu przykościelnym w pobliskim Rożnowie znajduje się grób Franciszka Mickiewicza.
[2] Informacje i datowanie elementów wyposażenia wg danych na tablicy informacyjnej kościoła znajdującej się w kruchcie pod wieżą.
[3] Łacińskie: sztuka umierania.
[4] Tablica pamiątkowa jest też na ścianie pałacu.
[5] Tablica pamiątkowa jest też w kruchcie kościoła.
Powiązania
Adm.: gmina Oborniki, powiat obornicki, województwo wielkopolskie.
Zobacz: Zdjęcia z Łukowa: [wszystko], [wybrane], kościół: [wszystko], [wybrane], [wybrane], [z zewnątrz], ołtarz główny i [wnętrze] oraz pałac, tablica Mickiewicza, spichlerz, gorzelnia, cmentarz, świetlica, kaplica i [pozostałe].
Mapa: [WZKart] 62b (36-26).
Literatura: AZA str. 110, DiP str. 210, WKD str. 158, Lit. 9.3. str. 130.
