Pałuki
Miejscowości/Rejony: m1509. Jabłkowo
Wieś ok. 10 km na wsch. od Skoków, przy lokalnej drodze Mieścisko - Kiszkowo. Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1399, jednak ziemie te były zamieszkałe już we wczesnej epoce żelaza, o czym świadczą wykopane we wsi popielnice twarzowe z tego okresu (kultura pomorska, obecnie w muzeum archeologicznym w Poznaniu). Co najmniej od XV w. jest we wsi kościół[1]; zachował się też otoczony parkiem dwór Brzeskich (właścicieli wsi w XIX w.), stanowiące razem jednolity zespół parkowo-dworski. W pobliżu dworu folwark z gorzelnią; przy murze otaczającym park figurka MB, nieopodal krzyż przydrożny.

Kościół św. Michała Archanioła w Jabłkowie
Drewniany kościół p.w. św. Michała Archanioła w Jabłkowie został wzniesiony w 1754 r. z fundacji właściciela wsi - Ludwika Dorpowskiego. Na belce tęczowej widnieją daty budowy kościoła oraz jego renowacji (1966); umieszczony na niej gotycki krucyfiks jest jednak znacznie starszy - pochodzi z wyposażenia poprzedniej świątyni (ok. 1440). Ołtarz główny barokowy z obrazem patrona kościoła powalającego diabła. Datowanie obu ołtarzy bocznych nie jest znane, lecz styl sugeruje, iż powstały wraz z ołtarzem głównym. Polichromie wnętrza pochodzą z remontu w 1966.
Obok kościoła wzniesiona wraz z nim dzwonnica oraz późniejsza kaplica grobowa Brzeskich.
Kościół leży na Szlaku Kościołów Drewnianych wokół Puszczy Zielonka.

Na belce tęczowej napis ++Miłość+Bez+Granic, daty 1754 i 1966 (budowa i remont kościoła). Obraz w polu centralnym ołtarza głównego przedstawia św. Michała Archanioła klasycznego: tj. szykującego się do dobicia smoka - symbolu diabła. Obrazy w polach centralnych ołtarzy bocznych XIX-wieczne (św. Antoniego Padewskiego w prawym i MB z Dzieciątkiem w lewym), obrazy w polach górnych starsze, być może nawet z okresu budowy kościoła (św. Jakuba opiekuna pielgrzymów w prawym i św. Jana Nepomucena w lewym). Obrazy w nawie przedstawiają św. Stanisława (strona prawa) i św. Bruna z lewej. Polichromia wnętrza powstała w latach 1960-66.

Zespół dworski w Jabłkowie
W skład zespołu wchodzą: dwór i park.
Po II wojnie światowej dworem i parkiem zarządzał miejscowy PGR. Obecnie właścicielem zespołu jest fundacja Pomoc Dzieciom Wiejskim z Bliżyc. Całość znajduje się w końcowej fazie remontu.

Dwór Brzeskich w Jabłkowie
Do powstałego w 1 poł. XIX w. klasycystycznego, parterowego dworu z drewnianym gankiem dostawiono w pocz. XX w. piętrowe skrzydło, zachowując jednocześnie reprezentacyjny wygląd starej części budynku. Dawny dwór jest parterowy z piętrowym pozornym ryzalitem na osi, kryty dachem naczółkowym. Nową część ozdobiono pilastrami i pokryto płaskim dachem, schowanym za wieńczącą budynek balustradą. Obiekt otoczony jest zabytkowym parkiem, stanowiąc wraz z nim jednolity zespół parkowo-dworski.

Park dworski w Jabłkowie
Niewielki (1 ha) park krajobrazowy założony w 1 poł. XIX w. , rozciągnięty wokół jabłkowskiego dworu. W parku dostrzec można niewielki staw i aleje grabowe, zachował się też mur z (nieciekawą) bramą wjazdową, zeszpeconą dodatkowo mało gustowną figurką MB, ustawioną obok.

Folwark w Jabłkowie
Folwark (jako zespół zabudowań gospodarczych) istniał w Jabłkowie co najmniej od XIX w., jednak dzisiejsza zabudowa pochodzi z pocz. XX w. W 1910 r. obszar majątku Jabłkowo liczył ok. 414 ha. W majątku była gorzelnia. Większość mieszkańców wsi żyła w folwarku, np. w 1921 w części włościańskiej mieszkało 113 osób, w folwarku 321 osób. Po wojnie z terenów majątku utworzono PGR.

[Data utworzenia: 05 czerwca 2012]


m15090. Jabłkowo [wybrane]

Przypisy:
[1] Zachował się dokument z 1461 r. wzmiankujący "Petrusa plebana de Jablkowo".

Powiązania 

Adm.: gmina Skoki, powiat wągrowiecki, województwo wielkopolskie.
Zobacz: Zdjęcia z Jabłkowa: [wszystko], [wybrane], kościół, zespół dworski: [wszystko], dwór, park, [pozostałe] oraz folwark.
Literatura: AZA str. 107, Lit. 2.18. str. 22, Lit. 9.3. str. 241, WKD str. 146, DiP str. 137.