Konin - Koło - Turek
Miejscowości/Rejony: m0608. Wyszyna
Wieś ok. 15 km na pd.-wsch. od Konina; kościół, ruiny zamku, figura św. Wawrzyńca; w pobliżu odkrywka węgla brunatnego Władysławów.
Historia Wyszyny sięga XIV w., z którego pochodzą najstarsze dokumenty wymieniające wieś jako własność arcybiskupów gnieźnieńskich. Od XVI w. własność szlachecka, początkowo w rękach Grodzieckich, później własność Władysława Jana Kretkowskiego, wojewody chełmińskiego, następnie Gurowskich.
Dzisiejsza Wyszyna znana jest przede wszystkim z ruin zamku i kościoła - sanktuarium MB Wyszyńskiej. We wsi można zobaczyć również kamienną figurę św. Wawrzyńca z końca XVIII w.

Zamek Grodzieckich (ruiny) w Wyszynie
Wzniesiony ok. poł. XVI w. przez właścicieli okolicy - Grodzieckich herbu Dryja. Do dnia dzisiejszego zachowała się jedna z sześciu zamkowych baszt, fragmenty muruczęści mieszkalnej (w nadprożu budynku mieszkalnego wykuto datę 1556) oraz fragmenty drugiej baszty (przyziemie) i muru obronnego. W XVIII w. zamek przeszedł w ręce Gurowskich, którzy w poł. wieku dokanali jego znaczącej przebudowy. Kres świetności rezydencji położyła konfederacja barska, podczas której wysadzono prochownię wraz ze większością budynków. Od 1781 zamek nie był zamieszkany i służył za skład darmowego budulca dla okolicznych mieszkańców. Większość zrujnowanych zabudowań rozebrano na cegłę w końcu XIX w.; pozostałości zabezpieczono jako zabytek dopiero w latach 50-tych ub. w.

Kościół Narodzenia NMP w Wyszynie
Drewniany konstrukcji zrębowej na planie szesnastoboku (jedyny taki w Polsce, jeden z trzech w Europie), wzniesiony z fundacji Rafała Gurowskiego w 1782 r. Kryty unikatowym w swej formie gontowym dachem w kształcie dzwonu, dzielonym w połowie wysokości. Nawa centralna z przyległymi trzema sześciobocznymi pomieszczeniami: kaplicą św. św. Józefa Kaliskiego, kruchtą i zakrystią. Strop płaski, wsparty na ośmiu kolumnach postawionych na wysokich murowanych cokołach. Wyposażenie jednolite, rokokowe z ok. 1782 r. W ołtarzu głównym uważany za cudowny obraz MB adorującej Dzieciątko, zwykle przysłonięty srebrną sukienką. W kościele są też dwa ołtarze boczne, niewielkie organy, gotycka kamienna chrzcielnica i takaż kropielnica. Świątynia jest znanym sanktuarium maryjnym. Obok kościoła murowana dzwonnica z końca XVIII w.

Obraz MB adorującej Dzieciątko w Wyszynie
Pochodzący z lat 1605-10 obraz przedstawiający półpostać MB pochyloną nad śpiącym Jezusem, spoczywającym na stole, przykrytym tiulem i opierającym głowę na biblii. U dołu obrazu widnieje łaciński napis: Ego dormio sed or meum vigilat - Ja śpię, lecz serce moje czuwa. Obraz nazywany obrazem Matki Boskiej Wyszyńskiej uchodzi wśród okolicznych mieszkańców (i pielgrzymów) za cudowny. Umieszczony jest w ołtarzu głównym, przykryty srebrną sukienką z wotami i, dodatkowo, drugim obrazem.

Kaplica św. Józefa Kaliskiego w Wyszynie
Niewielka sześciokątna kaplica przylegająca do kościoła wyszyńskiego. W skrytkach ołtarza kaplicy przechowywana jest oryginalna kolekcja czaszek z nakryciami głowy. Czaszki są symboliczne (sztuczne) i Roweromaniak nie wie, co oznaczają, być może równość ludzi wobec śmierci. W kącie kaplicy stoi najstarszy bodajże zabytek kościoła - gotycka kamienna chrzcielnica.

Dzwonnica przykościelna w Wyszynie
Późnobarokowa z końca XVIII w., murowana, wzniesiona na planie trójkąta ze ściętymi narożnikami. Podziemie dzwonnicy zajmuje kruchta. W jednej z arkad zachował się niewielki obelisk z napisem dotyczącym fundacji kościoła oraz herbami Gurowskich.

[Data utworzenia: 04 grudnia 2010]


m06080. Wyszyna [wybrane]

Powiązania 
Adm.: gmina Władysławów, powiat turecki, województwo wielkopolskie.
Zobacz: Zdjęcia z Wyszyny: [wszystko], [wybrane] i [pozostałe]; kościoła: [wszystko], [wybrane], [z zewnątrz], [wnętrze], obraz MB oraz kaplica św. Józefa.
Mapa: [WZKart] 74a (80-20).
Link zewn.: Wikipedia.
Literatura: AZA str. 281, 155 str. 244.