![]()
Kościoły: kpZ01. Kościół św. Andrzeja Boboli w Miliczu (poewangelicki)
Dawny ewangelicki kościół pw. Krzyża Świętego powstały w 1709 r. staraniem hrabiego Joachima Wilhelma von Maltzana, właściciela Milicza, jako tzw. kościół łaski[1]. Budynek zaprojektowany przez Gottfrieda Hoffmana z Oleśnicy na wzór świdnickiego "kościoła pokoju"[2] uzupełnionego o wieżę zbudowano w konstrukcji ryglowej z wypełnieniem z cegły[3]. W nawiązaniu do planu budynku, świątyni nadano tytuł Krzyża Świętego. Trzy kondygnacje empor zapewniały ok. 2000 miejsc siedzących i do 5-6 tysięcy stojących. Pierwotna wieża kościelna wysoka na ok. 59 m została w 1789 r., ze względu na groźbę zawalenia, obniżona do dzisiejszej wysokości (46 m). Ufundowane w 1718 r. organy zastąpiono w 1887 r. nowymi, zbudowanymi przez mistrza Wilhelma Sauera z Frankfurtu nad Odrą, istniejącymi do dzisiaj. Rokokowa ambona i chrzcielnica została w 1955 r. przeniesiona do katedry poznańskiej.
W 1946 episkopat polski ukradł[4] świątynię ewangelikom, łamiąc trwający blisko 250 lat traktat altranszandzki i zmieniając tytuł kościoła na dzisiejszy (św. Andrzeja Boboli); w 1994 r. utworzono przy nim samodzielną parafię. W roku 1999 wyremontowano elewację, w latach 2003-05 - wnętrze kościoła. W zespole świątyni znajdują się również budynki dawnej parafii ewangelickiej (dom parafialny z 1790 r. i szkoła z 1857 r.) oraz pochodzący z 1998 budynek plebanii, wzniesiony na miejscu spalonego w 1981 dawnego budynku ewangelickiego szpitala przykościelnego.
| [Data utworzenia: 07 maja 2012] |
| kpZ01. Kościół św. Andrzeja Boboli w Miliczu (poewangelicki) |
Przypisy:
[1] "Kościołami łaski" nazywano sześć świątyń, na budowę których w drodze łaski zgodził się traktacie altransztackim cesarz austriacki. Łaska ta, chociaż wymuszona przez króla szwedzkiego Karola XII groźbą kolejnej wojny, była płatna.
[2] "Kościołami pokoju" nazywa się trzy świątynie powstałe na mocy pokoju westfalskiego kończącego wojnę trzydziestoletnią. Kościoły w Świdnicy oraz Jaworze są największymi drewnianymi kościołami w Europie (trzeci kościół - w Głogowie - spłonął) i zostały w 2001 roku wpisane na listę unesco.
[3] Odmiana tzw. pruskiego muru. Spotykane niekiedy określenie konstrukcji jako szachulcowej jest w tym przypadku błędem.
[4] Ukradł, gdyż odbyło się to bez jakiejkolwiek próby rozmów z ewangelikami; stosowne porozumienie zawarto dopiero post factum.
Powiązania
Zobacz: Wszystkie zdjęcia tej serii.
Linki zewn.: zwiastun.pl [.pdf], barycz.pl.
Literatura: AZA str. 225, Lit. 9.5. str. 124.
Rejestr zab.: A/1326/1542 z dnia 25/02/1966.
