![]()
Kościoły: k1461. Kościół św. Jana Jerozolimskiego za Murami
[Pierwszy w Polsce kościół romański wzniesiony z cegły.] Świątynia pw. św. Michała istniała w tym miejscu przed 1170 r., kiedy Mieszko Stary wraz z biskupem Radwanem ufundowali przy niej szpital-hospicjum. Hospicjum to wraz z kościołem przekazano w 1187 r. joannitom - zakonowi specjalizującemu się w prowadzeniu szpitali. Zakonnicy wybudowali w miejscu poprzedniej nową, istniejącą do dzisiaj świątynię, jednak dokładny czas jej powstania nie jest znany. Po raz pierwszy kościół pod zmienionym wezwaniem św. Jana odnotowano w 1288. Składał się on z nawy i węższego, zamkniętego prosto prezbiterium. Kryty był początkowo stropem, zastąpionym w połowie XIII w. sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Brak w Wielkopolsce dobrego jakościowo kamienia spowodował, że do budowy użyto cegły palonej - w murach zachowały się charakterystyczne cegły formowane ręcznie, z wyraźnie widocznymi śladami palców. W XV i XVI w. kościół rozbudowano o zakrystię (po pn. stronie prezbiterium) i boczną nawę (północną) - do dnia dzisiejszego jest jedynym w Poznaniu kościołem dwunawowym. Nad nową nawą wzniesiono wieżę (ukończoną w 1512). Ujednolicono sklepienia obu naw zamieniając w nawie głównej sklepienie na gwiaździste, zastosowane w nawie bocznej i zakrystii; w prezbiterium pozostawiono sklepienie dotychczasowe. W 1736 r. dostawiono od pd. barokową kaplicę świętokrzyską, krytą początkowo spłaszczoną kopułą, podczas odbudowy po II wojnie św. uzupełnioną o latarnię. W wystroju zewn. zachował się portal z kamiennymi filarami (część elementów pochodzi zapewne z kościoła pierwotnego), rozety w ścianach szczytowych i charakterystyczne kształtki w obramieniach okien, szczególnie dobrze widoczne w oknie wschodnim (prezbiterium). We wnętrzu oryginalny jest gotycki ołtarz - malowany tryptyk drewniany z pierwszej ćw. XVI w., kamienna gotycka chrzcielnica oraz kuta gotycka krata z końca XV w. oddzielająca dzisiaj nawę główną od kaplicy Krzyża Św.Zakon joanitów został zniesiony przez władze pruskie ostatecznie w 1832 r.; kościół przekształcono wówczas na parafialny. Podczas II wojny światowej był w nim magazyn. Świątynia uległa uszkodzeniu w 1945 - odbudowano ją w 1948. W 1992 na teren parafii powrócili joannici i otworzyli obok przychodnię onkologiczną. Funkcję proboszcza pełni kapelan zakonu. Od nazwy zakonu ( Kawalerowie Maltańscy pochodzi nazwa pobliskiego jeziora Malta, a od określenia siedziby zakonu - Komandoria - używana do dziś nazwa dzielnicy.
| [Data utworzenia: 03 sierpnia 2010] |
| k14610. Kościół św. Jana Jerozolimskiego za Murami [wybrane] |
Powiązania
Zobacz: Zdjęcia kościoła: [wszystko], [wybrane], [z zewnątrz] i ołtarz główny.
Link zewn.: Wikipedia.
Literatura: PPZ str. 63, RZA str. A28, HKP str. 79.
