Niemcy / Mużaków
Dwory: dxA40. Zespół pałacowo-parkowy w Mużakowie
Siedziba książęca o rodowodzie sięgającym średniowiecza wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana. W skład zespołu wchodzą:
  • pałac zwany nowym zamkiem,
  • rządcówka zwana starym zamkiem,
  • dom kawalera,
  • zespół wozowni i masztalarni,
  • oranżeria oraz
  • rozległy park angielski.
    Ostateczną przebudowę dawnego zamku i grodu na wielkopańską siedzibę rozpoczęto na polecenie księcia Pücklera ok. roku 1817 likwidując fortyfikacje, podgrodzie oraz stare zabudowania gospodarcze i zasadniczo ukończono w latach 60-tych XIX w., chociaż przebudowy na mniejszą skalę prowadzili również ostatni prywatni właściciele zamku - von Arminowie[1]. Podczas II wojny światowej rezydencja została poważnie zniszczona (jedynym ocalałym budynkiem był dom kawalera) i w czasach NRD nie doczekała się kompleksowej restauracji, którą rozpoczęto dopiero po zjednoczeniu Niemiec. Częściowa odbudowa niektórych obiektów zespołu zakładała przekształcenie rezydencji mużakowskiej na kompleks rekreacyjno-leczniczy, czego pamiątką są do dzisiaj kapiele błotne w domu kawalera oraz sala koncertowa w dawnej oranżerii. W roku 2004 wchodzący w skład rezydencji park mużakowski wpisano na listę dziedzictwa kulturowego unesco.
    Rezydencja mużakowska wielokrotnie zmieniała właścicieli. W czasach nowożytnych byli nimi m. in Callenbergowie (cztery pokolenia od 1644), Pücklerowie (1798..45) oraz książę Fryderyk Niederlandzki (od 1846). Księżniczka Marie, córka Fryderyka, sprzedała zamek w roku 1833 von Arnimom, którzy pozostawali właścicielami do wywłaszczenia w 1945, gdy zamek przeszedł na własność miasta. Od 1 stycznia 1992 roku park i pałac są własnością Wolnego Państwa Saksonii.

    Zamek w Mużakowie
    [Nowy zamek]. Dawny zamek przebudowany na neorenesansowy pałac w latach 1863-66 dla księcia Fryderyka Niderlandzkiego z wykorzystaniem fundamentów średniowiecznych i renesansowych murów. Zniszczony podczas II wojny św. został odbudowany z zachowaniem neorenesansowego wyglądu zewnętrznego i z nowoczesnym wnętrzem (zainstalowano m. in. windę).
    Pierwszą twierdzę w tym miejscu wzmiankowano na piśmie już w 1245 roku. Była otoczona wodą (tzw. zamek na wodzie). Rozbudowywano ją aż do XV w. tworząc zespół zamku i przylegającego doń od południa podzamcza. W latach 1520/30 w miejscu dawnego zamku powstał renesansowy pałac, zachowano jednak fosę i mury obronne. Gruntowną przebudowę dawnej fortecy na rezydencję rozpoczął książę Pückler zatrudniając do prac m. in Karla Schinkla, jednak swojego projektu nie ukończył. Zasypano wówczas (częściowo) fosę, zburzono mury obronne, mosty zwodzone i bastiony forteczne oraz zbudowano rampę z dziedzińca zamkowego na południe w stronę parku. Prace dokończył następny właściciel Mużakowa - książę Fryderyk Niderlandzki zlecając architektom Maksymilianowi Franza Strasserowi i Hermannowi Wentzlowi przebudowę bryły zamku. Powstał wówczas trójskrzydłowy budynek o dzisiejszym wyglądzie z wysoką wieżą i licznymi sterczynami w dachu. Wejście znajduje się w głównym skrzydle północnym. Pomiędzy skrzydłami nie ma zachowanych katów prostych, a boczne skrzydła różnią się w sposób widoczny szerokością, co wynika z posadowienia budowli na starych, niesymetrycznych fundamentach. W latach 1901/02 na dziedzińcu pałacowym wybudowano dom mieszkalny dla administracji zamkowej, dzisiaj nieistniejący. Po zniszczeniach wojennych zwycięska Armia Czerwona rozkradła wyposażenie pałacu a sam budynek spaliła. Obecny budynek wzniesiono w latach 1995 do 2011 i przeznaczono na cele muzealno-kulturalne. Mieści się w nim stała wystawa pokazująca historię założenia (w wieży) oraz wystawy czasowe. Jest też kawiarnia (na piętrze).

    Rządcówka w Mużakowie
    [Stary zamek]. Dawny budynek bramny, później siedziba administracji mużakowskiego majątku odbudowana ze zniszczeń wojennych dopiero po roku 1965. Pierwotny budynek bramny został przebudowany na siedzibę administracyjną w XVII/XVIII w. przez Curta Reinicke II von Callenberga i nigdy nie pełnił funkcji rezydencji szlacheckiej, a nazwę Stary Zamek nadał mu Herrmanna von Pückler w czasie przebudowy twierdzy na rezydencję.
    Podczas powojennej odbudowy przywrócono wygląd budynku z czasów baroku ze wspaniałym portalem w ścianie frontowej, pomijając zmiany wprowadzone przez Pücklera i później. Budowla ma symetryczny układ elewacji i jest kryta dachem czterospadowym z wykuszami okiennymi w kondygnacji mansardowej. W niszach nad wejściem znajduje się symboliczna postać Szlachetnego dzikusa, herb miasta Mużków oraz postaci Flory i Hygei. Rzeźby wykonane przez berlińskiego artystę Wernera Hempela pochodzą z roku 1974 pierwotne kamienne rzeźby byłych właścicieli Mużakowa uległy zniszczeniu podczas wojny.
    Obecnie w budynku mieści się miejskie biuro informacji turystycznej, muzeum miejskie i urząd stanu cywilnego. Na przebudowanym poddaszu znajduje się mała sala koncertowa.

    [Data utworzenia: 23 sierpnia 2020]


    dxA400. Zespół pałacowo-parkowy w Mużakowie [wybrane]

    Przypisy:
    [1] Najważniejszą, widoczną do dzisiaj zmianą wprowadzoną przez von Arminów jest zastąpienie w nowym zamku dawnego tynku ochrowo-żółtego tynkiem różowym.

    Powiązania 

    Zobacz: Wszystkie zdjęcia tej serii.
    Link zewn.: Wikipedia [de].
    Położenie GPS: 51.547470,14.724217.
    Byłem tu: od 24 kwietnia 2019 do 26 kwietnia 2019, 15 sierpnia 2020.