Pałuki / Gołańcz
Dwory: d1505. Zamek Pałuków w Gołańczy
Gotycki z II poł. XIV w., wzmiankowany w dokumentach jako castrum w roku 1383, wzniesiony zapewne za czasów Tomisława I z rodu Pałuków gołanieckich. Powstał nad brzegiem jeziora Smolary, chroniony dodatkowo podmokłym terenem okolicy. Pierwotnie była to wieża obronna, prostokątna (17 na 11 m), o jednej kondygnacji nadziemnej, podpiwniczona i otoczona wałem. W XV . rozbudowana o dwie kondygnacje wzwyż i otoczona murem. Bryła wieży murowana z cegły w układzie polskim, wzmocniona narożnymi szkarpami. W pn.-zach. narożniku muru okrągła baszta (resztki zachowane do dziś), od zachodu wieża bramna, zburzona podczas potopu szwedzkiego (istniejąca brama pochodzi z barokowej odbudowy). Zniszczony przez Szwedów po obronie, odbudowany w końcu XVII w. i przystosowany do celów reprezentacyjnych w poł. XVIII w. był już na wpół zrujnowany służyąc jako magazyn i mieszkanie rządcy majątku Smolary. Obecnie ruina we władaniu miasta, przekazana do dyspozycji Izbie Regionalnej. Wewnątrz zachował się fragment barokowego kominka.
Zamek miał swój dzień chwały 3 maja 1656, gdy załoga złożona z kilku szlachciców i ok. 200 chłopów broniła się przeciwko Szwedom; po zdobyciu zamku Szwedzi wymordowali obrońców. Zamek ma też swoją białą damę - kasztelankę, która nie chcąc Szweda wybrała śmierć w toni jeziora; jej duch pojawia się niekiedy na krótko w pobliżu murów, po czym znika nad wodą. Najbardziej prawdopodobne jest zobaczenie starościanki w noc świętojańską[1].
[Data utworzenia: 07 października 2009]


d1505. Zamek Pałuków w Gołańczy

Przypisy:
[1] Inna wersja legendy mówi, iż co noc na murach zamku widać czarno ubraną postać starosty szukającego swojej córki, ta zaś widywana jest jedynie w noc świętojańską, przybrana w lilie wodne. Roweromaniak zamierza obie wersje naocznie sprawdzić.

Powiązania 

Zobacz: Wszystkie zdjęcia tej serii.
Link zewn.: Wikipedia.
Literatura: Lit. 6.17, 155 str. 46, AZA str. 106, Lit. 9.2. str. 238.
Rejestr zab.: 6347/30A z dnia 12/03/1930.